houch
stM.
→
huoch
houf
stM.
→
hûfe
swM.
houfe
swstM.
→
hûfe
houft-
→
houbet-
höugabel
stF.
‘Heugabel’
er [
Ydrogant, ein
Ungeheuer] was geschaffen als ain strauß: / sein nasen krump als
ain schnabel, / sein vinger als ain haw gabel, / sein augen tieff, sein oren langk
HvNstAp
9104
höugadem
stN.
hier höuwe-.
‘Heuboden; Scheune, Gebäude zur Heuaufbewahrung’
fenile: howegaden VocClos
Fe35
houhen
swV.
→
huohen
höuhûs
stN.
‘Scheune’ (hier als Gebäudename):
usque ad domum lapideam dictam daz heuhus UrkWürzb
41,31
(a. 1344)
höumânôt
stM.
auch -mône, höuwe- (vgl. auch
höuwetmânôt
).
‘Monat der Heuernte’, überw. bezogen auf Juli, selten Juni (
MarcoPolo ):
dar umb, daz der selb stern aufgêt sumerzeiten in dem
häumônn, der ze latein julius haizt BdN
222,32;
iulius howemanoth SummHeinr
2:70,54;
VocOpt
56.012;
ouch richt man das hus uf in deme monen junio, das ist in deme hoy mone
MarcoPolo
21,19.
65,26;
NvJer
27389;
an dem sibenden tage hoymanez UrkCorp (WMU)
912,9
u.ö.
höumarket
stM.
‘Heumarkt’, als Bestandteil von Personennamen:
Antonj an dem hevmarkte UrkCorp (WMU)
1729,3
höumengære
stM.
‘Heuhändler’
houmenger DRW
5,914
(Hagström,KölnBein.; a. 1289)
höumône
stM.
→
höumânôt
höuprobst
stM.
‘herrschaftlicher Aufseher über das Heu’
meines herren heupräust DRW
5,914
(Schöpf, TirolId; a. 1330)
houpt-
→
houbet-
höuptel
stN.
→
höubetlîn
höuptinc
stM.
→
höubetinc
höurëht
stN.
‘Anspruch auf Heuzins’
medietatem feni de quibusdam pratis [...] praetextu
cuiusdam iuris quod hayrecht nuncupatur DRW
5,915
(Eichstätt/ Rockinger; a. 1314).
– Bed. unklar, hierher als ‘Lohn für das Heumachen’ (vgl.
Anm.z.St.) bzw. ‘Heuzins’ (vgl. DRW 5,912 s.v. Heugeld) oder zu
houwe
stF. ‘Lohn für die Feldbestellung mit der
Haue’ (?):
umb pfluͦgreht, howen reht, snitpfenninge und das das korn kost ze
troͤschende UrkFreiburgGr
13,219
(a. 1338)
höuschrëcke
swM.
swF. ( Pass III ), selten höuwe-.
‘Heuschrecke’ (vgl.
graslöufel
,
haberschrëcke
,
höustaffel
,
höuwesprinke
,
mateschrëcke
):
locusta: habervrez, hoͤusrech Volucr (L)
80;
locusta: howesreche SummHeinr (Ho)
10,59;
man liset von Johanne, deme heiligen manne, /
[...]. / er az unchundigez maz, ja hat bezaichenunge
daz: / hewscrichen unde rorhonich AvaJo
14,4;
dô kâmen sô vil häuschrecken geflogen von Ungern durch
Oesterreich und durch Paiern [...], daz si sô vil getraides
verderbten auf dem veld, daz manich gäuman verdarb BdN
75,34;
Mügeln
98,3;
Pass III
195,70.
– in Vergleichen im Hinblick auf Zahllosigkeit:
daz velt bedact was von der menge des volkis rechte also von den heuschreckin
Köditz
37,30;
das lant wer von in bedaht / in solicher craft als ob
dú schar / weren howschrecken gar, / so gros, so mehtig schein ir craft
RvEWchr
18345;
Cranc
Jes 40,22.
– im Hinblick auf Gefräßigkeit (in Tradition der bibl. Plagen):
in der finften harm schare / do chomen hovscrekken dare / si
namen in garten unde chorn VMos
39,6;
dine wartlute sint als di hoyschrecke und dine kindelin als
di hoyschrecken der hoyschrecken Cranc
Na 3,17;
ir burger in den steten, ir zelt einen man ob iuwerm tische umb einen
schillinc, der umbe sehs heller tiure genuoc kæme. daz ist allez unreht gewin. die
heuschrecken heten menschenantlütze PrBerth
1:418,6
u.ö.
– dagegen als Beispiel der Enthaltsamkeit (vgl. auch
PrBerth
2,144,17
):
ir sült iuch an dem lîbe enthaben als der heuschrecke; wan der ist dürre unde
swankel an dem lîbe. alsô sult ir ouch dorren an dem lîbe an dem dienste unsers
herren PrBerth
1:560,24
u.ö.
höuschrëckel
stM.
auch höuwe-.
‘Heuschrecke’ (vgl.
höuschrëcke
):
hastago grece, locusta latine: hovscrichel SummHeinr
1:168,775;
Gl
3:675,5
(BStK287);
PsWindb
108,23;
wan der gîtige ist an der natûre ein höuweschrickel. wan der höuweschrickel
hüpfet ze allen zîten in dem grase. sô ist sîn bûch doch mager
PrBerth
2:144,16;
si sprachen: ‘wiltu lazen niht / das gotis lút,
so wirt gesant / morgen her ubir al diz lant / hoͮschrichil alse vil das sie
/ gezent in dem lande hie / swas von dem hagil beliben ist!’
RvEWchr
10300.
– im Vergleich im Hinblick auf die große Menge:
ir hers craft was alse groz / das si bedahten uber al /
beidú berge unde tal, / unde schein als unzalhaft ir schar / als ez
hoͮschrickel weren gar / older dez wilden mers griez RvEWchr
16707
höuschrîbære
stM.
Bediensteter zur Verzeichnung von Heu und Futter:
bei des hoͤschribers haus SchwäbWB
3,1562
(a. 1349)
|